Na co dzień mało kto z nas myśli o tym, że składniki codziennej diety mają ogromny wpływ na zdrowie naszych zębów. I choć powszechnie mówi się o tym, że jedzenie zbyt dużych ilości słodyczy może doprowadzić do próchnicy, zaś picie herbaty i kawy do brzydkich przebarwień, to mimo to większość ludzi i tak nie decyduje się na wprowadzenie zmian w diecie.
Należy jednak pamiętać, że cukier, herbata czy kawa to nie jedyni wrogowie pięknego uśmiechu. Równie niekorzystny wpływ na nasze uzębienie mają kwasy obecne w jedzeniu. Ich długie działanie w jamie ustnej może doprowadzić do trwałego uszkodzenia zewnętrznej warstwy szkliwa. To tzw. kwasowa erozja szkliwa. Sprawdź, czym jest erozja szkliwa, jakie są przyczyny występowania i jak wygląda leczenie.
Szkliwo zębów – czym jest?
- 1 Szkliwo zębów – czym jest?
- 1.1 Funkcje szkliwa zębów
- 2 5 oznak erozji szkliwa, których nie możesz lekceważyć
- 3 Erozja szkliwa – przyczyny
- 3.1 Środowiskowe przyczyny erozji powierzchni zębów
- 3.2 Płytka nazębna a erozja szkliwa
- 4 Jak zapobiegać erozji szkliwa?
- 4.1 Używanie szczoteczki sonicznej
- 4.2 Rezygnacja z silnie kwasowych pokarmów i napojów
- 4.3 Używanie słomki do napojów
- 4.4 Zniwelowanie działanie kwasów
- 4.5 Ograniczenie podjadania
- 4.6 Żucie gumy bez cukru między posiłkami
- 4.7 Żucie gumy bez cukru między posiłkami
- 4.8 Odpowiednie nawodnienie organizmu
- 4.9 Korzystanie z pasty do zębów z fluorem
- 4.10 Używanie miękkiej końcówki szczoteczki do zębów
- 4.11 Konsultacja u dentysty
- 4.12 Ostrożnie z fluorem!
- 5 Erozja szkliwa - leczenie
- 5.1 Czy erozja szkliwa wymaga natychmiastowego leczenia?
Szkliwo to zewnętrzna powłoka naszych zębów. To najtwardsza tkanka naszego organizmu. Szkliwo pokrywa koronę, która jest jedną z części zęba widoczną poza dziąsłami.
Warto wiedzieć, że szkliwo jest jedną z tkanek, która ma największy wpływ na naturalny kolor uzębienia. Chroni zęby przed uszkodzeniami i może mieć różną gęstość i przezroczystość. Inną tkanką mającą wpływ na kolor zębów jest zębina, która zazwyczaj ma kolor kości słoniowej.
Co istotne jednak częste picie czerwonego wina, kawy, czy herbaty może doprowadzić do powstania plam na szkliwie zębów. Na szczęście zwykle wystarczą regularne wizyty u stomatologa w celu odbycia profesjonalnego czyszczenia i polerowania, by usunąć brzydkie przebarwienia powierzchniowe i zapewnić zębom zdrowie.
Funkcje szkliwa zębów
Głównym zadaniem szkliwa jest ochrona zębów przed żuciem, gryzieniem, czy zgrzytaniem. Jest to bardzo twardy ochraniacz zębów, ale to nie zmienia faktu, że może pękać i odpryskiwać. Szkliwo zębów odpowiedzialne jest również za izolowanie zębów przed potencjalnie bolesnymi temperaturami przyjmowanych napojów i pokarmów oraz kwasów i innych związków chemicznych.
W przypadku, gdy szkliwo ulega erozji, może pojawić się nadwrażliwość zębów zwłaszcza podczas spożywania zimnych lub gorących potraw, napojów i słodyczy. Wynika to z tego, że tego typu produkty mogą przedostawać się do wewnętrznych nerwów przez dziury w szkliwie. Niestety zła informacja jest taka, że w przypadku ukruszenia lub złamania zęba, to uszkodzenie jest trwałe, ponieważ raz utracone szkliwo nie regeneruje się!
5 oznak erozji szkliwa, których nie możesz lekceważyć
Jakie są objawy erozji szkliwa? Jest ich wiele, choć należy wiedzieć, że mogą się one różnić w zależności od etapu.
Do najczęstszych oznak erozji szkliwa zaliczamy:
- nadwrażliwość zębów - słodycze i zimne oraz gorące potrawy mogą powodować uczucie bólu zęba,
- przebarwienia - zęby mogą wydawać się żółte,
- pęknięcia i wyszczerbienia - krawędzi zębów mogą być szorstkie, nieregularne i poszarpane,
- gładkie i bardzo błyszczące powierzchnie zębów - oznaczają utratę cennych minerałów,
- wgniecenia na powierzchni zębów w miejscach gryzienia i żucia.
W sytuacji, gdy szkliwo ulega erozji, zęby są znacznie bardziej podatne na ubytki i próchnicę. Kiedy próchnica wejdzie w twarde szkliwo, to zyskuje “dostęp” do głównej części zęba. Początkowo małe ubytki nie sprawiają problemów, ale wraz z upływem czasu ubytki będą rosnąć i przenikać głębiej do zęba, wpływać na drobne włókna nerwowe i tym samym mogą spowodować ropień lub poważną infekcję.
Erozja szkliwa – przyczyny
Z erozją zębów mamy do czynienia wtedy, gdy kwasy niszczą szkliwo na zębach. Istnieje wiele czynników, które mogą powodować erozję szkliwa.
Możliwe przyczyny erozji szkliwa to m.in.:
- spożywanie zbyt dużych ilości napojów bezalkoholowych, które są bogate w kwas fosforowy i cytrynowy,
- owocowe napoje - obecne są w nich kwasy bardziej erozyjne niż kwas akumulatorowy,
- kwaśne cukierki i inne jedzenie,
- suchość w ustach,
- spożywanie dużych ilości cukru i skrobi,
- refluks lub zgaga - odpowiadają za przenoszenie kwasów żołądkowych do ust, więc mogą uszkodzić szkliwo,
- genetyka,
- nadużywanie alkoholu,
- inne czynniki - tarcie, przetarcie zębów lub stres.
Środowiskowe przyczyny erozji powierzchni zębów
Takie działania jak tarcie, zużycie, naprężenie i korozja mogą być przyczyną erozji powierzchni zębów. W stomatologii używa się klinicznych terminów do opisania tych mechanizmów takich jak:
- ścieranie - czyli po prostu naturalne tarcie między zębami, które występuje podczas zaciskania lub zgrzytania zębów np. w przypadku bruksizmu,
- przetarcie - fizyczne zużycie powierzchni zębów, do którego dochodzi najczęściej przy nieprawidłowej higienie jamy ustnej - np. mocnym szczotkowaniu, czy niewłaściwym nitkowaniu zębów,
- afrakcja - to skutek zbyt dużych obciążeń zgryzowych, który może powodować zginanie korony zęba. Może prowadzić do ubytków szkliwa i zębiny,
- korozja - dochodzi do niej na drodze chemicznej, gdy kwaśna treść trafia na powierzchnię zęba. Dzieje się tak np. w przypadku choroby refluksowej, przyjmowania niektórych leków np. aspiryny, czy wymiotów spowodowanych alkoholizmem.
Płytka nazębna a erozja szkliwa
Niektórzy zastanawiają się, czy płytka nazębna może powodować erozję szkliwa. Płytką nazębną nazywamy lepką warstwę, która składa się głównie ze śliny, cząsteczek jedzenia, bakterii oraz wielu innych substancji. Najczęściej tworzy się ona między zębami i przedostaje do zagłębień w zębach trzonowych. Bez problemu może przedostawać się również wokół wypełnień ubytków i obok linii dziąseł. Czasem dzieje się tak, że bakterie obecne w płytce nazębnej zamieniają skrobię spożywczą w kwasy. Wtedy kwasy w płytce nazębnej niszczą zdrowe minerały w szkliwie zębów. To natomiast prowadzi do zużycia szkliwa i pojawienia się wżerów. Wraz z upływem czasu jamki w szkliwie coraz bardziej się powiększają. Reasumując – tak, nieusuwana płytka bakteryjna może powodować erozję szkliwa.
Jak zapobiegać erozji szkliwa?
Zapobieganie utracie szkliwa jest możliwe! W tym celu należy przede wszystkim dbać o regularne i skuteczne, codzienne szczotkowanie zębów, używanie nici dentystycznej, jak i płukanie zębów antyseptycznym płynem do płukania jamy ustnej z fluorem.
Obowiązkowo należy zgłaszać się również do dentysty na regularne kontrole i profesjonalne czyszczenie zębów co 6 miesięcy.
Pomocne mogą być również poniższe sposoby:
Używanie szczoteczki sonicznej
Szczoteczka soniczna skutecznie usuwa płytkę bakteryjną i jest delikatna dla dziąseł w odróżnieniu od szczoteczek manualnych. Dodatkowo szczoteczki soniczne posiadają szereg usprawnień, które pozwalają zadbać o zęby na najwyższym poziomie - jak np. różne programy szczotkowania, żyroskop, czujnik siły nacisku itd.
Rezygnacja z silnie kwasowych pokarmów i napojów
Należy ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z gazowanych napojów, cytryn (i innych owoców cytrusowych) oraz soków. Ważne jest również, aby po spożyciu kwaśnych pokarmów lub wypiciu kwaśnych napojów od razu przepłukać usta czystą wodą.
Używanie słomki do napojów
Kwaśne napoje najlepiej pić przez słomkę, aby płyny nie miały kontaktu z zębami - to samo tyczy się również takich napojów jak herbata, czy kawa.
Zniwelowanie działanie kwasów
Po posiłku szklanka mleka lub kawałek sera - w celu zniwelowania działania kwasów.
Ograniczenie podjadania
Częste sięganie po przekąski w ciągu dnia zwiększa ryzyko próchnicy zębów, należy zatem unikać podjadania zwłaszcza wtedy, gdy po zjedzeniu przekąski nie mamy możliwości przepłukania jamy ustnej i umycia zębów.
Żucie gumy bez cukru między posiłkami
Wszystko po to, aby zwiększyć produkcję śliny - nawet 10-krotnie! Aczkolwiek pamiętajmy, aby wybierać jedynie gumy bez cukru z ksylitolem, który zmniejsza ilość kwasów w napojach i żywności.
Żucie gumy bez cukru między posiłkami
Wszystko po to, aby zwiększyć produkcję śliny - nawet 10-krotnie! Aczkolwiek pamiętajmy, aby wybierać jedynie gumy bez cukru z ksylitolem, który zmniejsza ilość kwasów w napojach i żywności.
Odpowiednie nawodnienie organizmu
Należy pamiętać o piciu wody w ciągu dnia, w szczególności jeśli dokucza nam suchość w ustach.
Korzystanie z pasty do zębów z fluorem
Fluor wzmacnia zęby, dlatego obowiązkowo musi być jednym ze składników pasty.
Używanie miękkiej końcówki szczoteczki do zębów
Bardzo ważne jest również to, aby nie szczotkować zębów zbyt mocno. Z myciem zębów należy również odczekać przynajmniej godzinę po spożyciu kwaśnych pokarmów, ponieważ zmiękczają one szkliwo, przez co jest ono bardziej podatne na uszkodzenia, które możemy spowodować podczas mycia zębów. Szczoteczki soniczne marki Oclean posiadają specjalny czujnik siły nacisku - tj. szczoteczka poinformuje Cię, kiedy zbyt mocno szczotkujesz zęby.
Konsultacja u dentysty
Warto sprawdzić, czy istnieją jakieś inne rozwiązania na zapobieganie erozji szkliwa w naszym przypadku - np. uszczelniacze.
Ostrożnie z fluorem!
Fluor to bardzo pomocny składnik w większości past do zębów, który zapobiega próchnicy zębów. Trzeba jednak wiedzieć, że zbyt duża jego ilość może być przyczyną problemów – np. fluorozy szkliwa. Taki stan może występować u najmłodszych i powodować ubytki w szkliwie zębów. Fluoroza szkliwa może pojawić się u dzieci, które spożyły duże ilości fluoru w postaci suplementów. Co więcej, dzieci często połykają pastę do zębów z fluorem, a to również zwiększa szanse na pojawienie się fluorozy szkliwa. Na szczęście jednak u większości dzieci z fluorozą występują łagodne stany, które nie są powodem do niepokoju. W cięższych przypadkach jednak zęby mogą być przebarwione i wżarte.
Erozja szkliwa - leczenie
Leczenie erozji szkliwa zębów polega na wypełnieniu ubytków kompozytem. To nic innego jak założenie tak zwanej plomby. To konieczne, ponieważ wszelkie zmiany powstałe na skutek erozji są nieodwracalne. Dlatego właśnie tak ważna jest profilaktyka erozji szkliwa, która polega głównie na prawidłowej higienie jamy ustnej oraz ograniczeniu spożycia napojów gazowanych, soków z owoców cytrusowych oraz alkoholu – w ten sposób możemy uchronić się przed utratą szkliwa. Co niemniej istotne: po zjedzeniu kwaśnych pokarmów lub wypiciu powyższych napojów nie należy szczotkować od razu zębów. Najpierw należy je przepłukać wodą, odczekać przynajmniej 30 minut i dopiero wtedy umyć zęby. Wszystko po to, aby kwasy obecne w jamie ustnej nie naruszyły wierzchniej warstwy szkliwa.
Profilaktyka ubytków w szkliwie obejmuje także stosowanie past na erozję szkliwa. Zawierają one dużo fluoru, więc doskonale odbudowują zęby. Alternatywa mogą być pasty do zębów wrażliwych z niskim współczynnikiem ścieralności. Zdecydowanie dobrym pomysłem będą również regularne fluoryzacje w gabinecie stomatologicznym.
W przypadku, kiedy doszło do utraty szkliwa nie ma innego rozwiązania niż udanie się na wizytę do dentysty. Specjalista zajmie się uzupełnieniem powstałych ubytków i na pewno udzieli nam wielu pomocny rad w zakresie działań profilaktycznych. Nigdy nie powinniśmy lekceważyć erozji szkliwa, ponieważ nieleczona może doprowadzić nawet do utraty zęba!
Czy erozja szkliwa wymaga natychmiastowego leczenia?
Wielu osobom wydaje się, że erozja szkliwa to problem, który może poczekać i nie wymaga natychmiastowej wizyty u stomatologa. W sytuacji, gdy wypadnie nam plomba, to zdecydowana większość z nas od razu udaje się do specjalisty. Niestety jednak erozja szkliwa to problem, który wciąż jest często ignorowany. Należy jednak pamiętać, że erozja zęba może się pogorszyć, jeśli w odpowiednim czasie nie podejmiemy żadnych kroków, by temu zapobiec.
Tymczasem trzeba wiedzieć, że można zatrzymać cykl erozji zęba, tylko trzeba wiedzieć jak! Wiele osób spożywa nieodpowiednie pokarmy czy też myje zęby zbyt energicznie, a to wszystko negatywnie wpływa na szkliwo zębów. Dentysta natomiast może podpowiedzieć, co należy zmienić, aby zatrzymać ten cykl, dlatego w przypadku erozji szkliwa wskazana jest szybka wizyta u stomatologa.
