Uraz mechaniczny, niektóre choroby, niepoprawna higiena jamy ustnej… To tylko niektóre czynniki, które sprzyjają powstawaniu owrzodzeń w obrębie jamie ustnej (np. aft). Te bolesne ranki skutecznie utrudniają funkcjonowanie, m.in. jedzenie. Lubią też nawracać. Czym dokładnie są owrzodzenia, skąd się biorą i jak je leczyć? Sprawdź!

Owrzodzenia jamy ustnej – co to za problem?

Owrzodzenie może pojawić się np. na języku, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzków, dziąsłach czy wargach. To głębsze uszkodzenie w postaci rany. Dotyczy nie tylko warstw nabłonka, ale także podnabłonkowej tkanki łącznej. Objawia się silnym bólem, zaczerwienieniem, tkliwością.

W jamie ustnej często pojawiają się też nadżerki oraz innego typu wykwity (niekoniecznie wiążące się z przerwaniem tkanki łącznej). 

Przyczyny owrzodzenia jamy ustnej

Owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej mogą mieć mnóstwo różnych przyczyn. Często wywołują je uszkodzenia mechaniczne i nieprawidłowa higiena jamy ustnej, m.in.:

• przygryzienia, np. policzków czy języka;
• urazy związane z noszeniem aparatu ortodontycznego lub protezy;
• oparzenia;
• skaleczenia, np. spowodowane jedzeniem twardych produktów;
• powikłania po piercingu;
• niepoprawne szczotkowanie jamy ustnej (zbyt mocno albo za twardym włóknem.

Owrzodzenia i nadżerki w obrębie błony śluzowej jamy ustnej mogą pojawiać się też w przebiegu wielu różnych chorób oraz po stosowaniu niektórych leków. Wśród nich znajdziesz:

• choroby autoimmunologiczne, np. Behçeta, celiakia, toczeń rumieniowaty, Leśniowskiego-Crohna;
• choroby skóry, np. przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, liszaj płaski;
• nowotwory i guzy;
• niedobory odporności, np. AIDS;
• zakażenia wirusowe, grzybicze, bakteryjne.

Wystąpieniu owrzodzeń sprzyjają też spadek odporności, niedobory, niewłaściwa dieta, słaba higiena jamy ustnej oraz używki. To wszystko osłabia organizm i zwiększa ryzyko wystąpienia stanu zapalnego.

Kluczowe znaczenie dla profilaktyki owrzodzeń oraz innych zmian ma poprawna higiena zębów, języka i dziąseł. Pamiętaj, żeby szczotkować zęby odpowiednio dobraną do swoich potrzeb szczoteczką, czyścić przestrzenie międzyzębowe nicią lub irygatorem, myć język i płukać jamę ustną płynem. Regularnie, minimum co pół roku, odwiedzaj także gabinet dentystyczny.

Najczęstsze rodzaje owrzodzeń i zmian w jamie ustnej

Owrzodzenia oraz inne zmiany w jamie ustnej to problem, który warto skonsultować z lekarzem. Dzięki temu nie tylko zaleci leczenie (m.in. eliminujące dolegliwości bólowe), ale też pomoże znaleźć przyczynę i zadbać o organizm. Jakie zmiany pojawiają się najczęściej?

Pleśniawki

Pleśniawki to jeden z objawów grzybiczego zapalenia jamy ustnej, najczęściej wywołanego przez grzyby z rodzaju Candida. Przyjmują postać rozlanych plam o nieregularnym kształcie. Nalot przypomina zsiadłe mleko i jest łatwy do starcia. Pod nim błona śluzowa jest zaczerwieniona, niekiedy też krwista. 

Zakażenie może dotyczyć dzieci lub dorosłych. Nierzadko dotyczy niemowląt o słabo rozwiniętym układzie odpornościowym. Pleśniawki często pojawiają się na języku i podniebieniu, ale mogą dotyczyć całej jamy ustnej.

Afty

Afty to bardzo bolesne, wyniosłe zmiany pokryte jasnym nalotem. Mają postać niewielkich ran w jamie ustnej (owrzodzeń lub nadżerek). Zwykle powstają na skutek urazu, ale do możliwych przyczyn zalicza się też niedobory, osłabienie organizmu, niektóre choroby. 

Pojawiają się pojedynczo lub po kilka na raz, mają także różne rozmiary. Aftowe zapalenie jamy ustnej to często nawracający problem, który wymaga diagnostyki.

Ropnie na dziąśle

Ropień na dziąśle może przyjąć formę kieszonki, kulki wypełnionej ropną wydzieliną. Jest bolesny, wywołuje m.in. obrzęk okolicznych tkanek oraz przykry zapach z jamy ustnej, a czasami także objawy ogólnoustrojowe (np. gorączkę).

Przyczyny powstawania najczęściej obejmują urazy mechaniczne (np. szczoteczką, wykałaczką, protezą, kolczykiem w języku). Czasami przypadłość pojawia się też po wbiciu w dziąsło jakiegoś pokarmu, np. skorupki popcornu.

Owrzodzenia jamy ustnej. Najczęściej zadawane pytania

Jak leczyć owrzodzenia jamy ustnej?

Sposób leczenia owrzodzenia zależy od przyczyny dolegliwości. Skonsultuj się z lekarzem, który zaleci odpowiednie preparaty (np. miejscowe, a czasami też przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne czy przeciwgrzybicze) i zabiegi (np. nacięcie ropnia). Jednocześnie pomoże Ci skutecznie znaleźć przyczynę problemu.

Czy owrzodzenia jamy ustnej bolą?

Owrzodzenia jamy ustnej najczęściej są bardzo bolesną dolegliwością. W wielu przypadkach wymagają leczenia przeciwbólowego (także miejscowo, np. specjalnymi żelami).

Ile trwają owrzodzenia jamy ustnej?

Czas trwania zależy od rodzaju owrzodzenia. W standardowych przypadkach goją się w ciągu kilku-kilkunastu dni. Niektóre z nich to jednak trudno gojące się rany, które odnawiają się np. pod wpływem czynników drażniących lub rozwoju choroby.

Jak unikać owrzodzeń jamy ustnej?

Żeby zmniejszyć ryzyko zmian owrzodzeniowych, dbaj o poprawną technikę szczotkowania i higienę jamy ustnej, uważaj w trakcie jedzenia (np. na bardzo gorące napoje), unikaj używek i jedz zdrowo. Nie bagatelizuj też żadnych stanów zapalnych w jamie ustnej, które mogą być objawem choroby.

Źródła:

https://www.mp.pl/medycynarodzinna/praktyka-kliniczna/218014,owrzodzenia-blony-sluzowej-jamy-ustnej,1

https://www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/objawy-kliniczne/128543,manifestacje-chorob-ogolnoustrojowych-w-jamie-ustnej

https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/nadzerki-i-owrzodzenia-wystepujace-w-jamie-ustnej-rozpoznanie-leczenie-profilaktyka-onkologiczna

https://przegladpediatryczny.pl/a1353/Owrzodzenia-aftowe.html

• Zapalenie jamy ustnej – czym jest i jak się objawia?
• Przetoka zębowa (w tym na dziąśle) – czym jest i jak ją leczyć?
• Pleśniawki w jamie ustnej – czym są i jak się ich pozbyć?
• Krosty na języku – co mogą oznaczać i jak się ich pozbyć
• Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – co warto o nim wiedzieć?