Mleczaki to pierwsze zęby człowieka, które zaczynają wyrzynać się w 5–11. miesiącu życia malucha. Po kilku latach wypadają, by ustąpić miejsca zębom stałym. Sprawdź, ile jest zębów mlecznych, jak najlepiej o nie dbać i co zrobić, jeśli są krzywe lub zepsute.

Zęby mleczne – co musisz o nich wiedzieć?

Mleczne zęby to tzw. pierwsze pokolenie zębów. To dlatego, że znajdują się w jamie ustnej tylko czasowo. Na późniejszym etapie wypadają i pojawiają się zęby stałe, które człowiek ma już do końca życia. 

Mleczaki trochę różnią się od uzębienia stałego. Mają inną barwę (są niebieskawobiałe), ich korony są mniejsze i niższe, a dodatkowo szkliwo i zębina są słabiej zmineralizowane.

To wszystko sprawia, że zęby mleczne są delikatniejsze i słabsze, dlatego trzeba szczególnie o nie dbać. Higiena pierwszych ząbków jest ponadto kluczowa dla przyszłości dziecka – jeśli nauczysz malucha poprawnie dbać o jamę ustną, znacznie łatwiej będzie mu robić to w przyszłości. 

W kształtowaniu nawyku pomoże Ci np. szczoteczka Oclean Kids. Dzięki ładnym kolorom i grafikom oraz łatwej obsłudze dziecko będzie myło zęby znacznie chętniej. Dodatkowo niewielka główka o miękkich włóknach świetnie sprawdza się w małej buzi, a wbudowany timer ułatwia zachowanie odpowiedniego czasu mycia. To szczoteczka stworzona z myślą o najmłodszych!

Zęby mleczne – ile ma ich człowiek?

Standardowo człowiek ma 20 zębów mlecznych. To 8 lub 12 mniej niż stałych (w zależności od obecności ósemek), ponieważ jama ustna dziecka jest znacznie mniejsza, a szczęka i żuchwa rozwijają się z czasem. 

Proces wyrzynania zębów mlecznych (erupcji) to ząbkowanie. Poprawnie zaczyna się między 5. a 11. miesiącem (w zależności od różnych czynników, m.in. terminu przyjścia na świat, wcześniaki zwykle ząbkują później). Gdy dziecko ma 23–30 miesięcy, najczęściej ma już wszystkie mleczaki na miejscu. 

Które zęby są mleczne?

Zębów mlecznych jest mniej niż stałych. Nie wszystkie zęby stałe mają więc wcześniej swoje odpowiedniki. Które zęby są mleczne? U najmłodszych dzieci wyrastają:

• siekacze przyśrodkowe (pierwsze);
• siekacze boczne (drugie);
• kły;
• trzonowce pierwsze;
• trzonowce drugie.

W zestawie zębów mlecznych nie ma przedtrzonowców pierwszych i drugich (w przypadku zębów stałych to czwórki i piątki) oraz trzonowców trzecich (w przypadku zębów stałych to ósemki).

Kiedy wypadają zęby mleczne?

Mleczaki wypadają naturalnie – ten proces nazywa się eksfoliacją. Później zastępują je zęby stałe. Poznaj przybliżony czas wypadania mleczaków górnych i dolnych:

• siekacze przyśrodkowe: 6–7 rok życia;
• siekacze boczne: 7–8 rok życia;
• kły: 9–12 rok życia;
• trzonowce pierwsze: 9–11 rok życia;
• trzonowce drugie: 10–12 rok życia.

Czy wyrywać zęby mleczne z próchnicą?

Według polskich danych próchnicę ma ponad 40% trzylatków. Tak szybki rozwój próchnicy u dzieci wiążę się z niepoprawną higieną jamy ustnej oraz dużym spożyciem słodyczy. Czy chore zęby zawsze trzeba wyrywać? To mit! 

Dentyści są zgodni: warto leczyć zęby mleczne. To zmniejsza ryzyko przeniesienia szkodliwych bakterii na inne narządy oraz zęby stałe. Zdrowe i pełne uzębienie mleczne korzystnie wpływa też na rozwój szczęki i żuchwy oraz zgryz.

Nie ma również sensu zwlekać z wizytą w gabinecie, aż dziury będą czarne, a ból nieznośny. Najlepiej skonsultować się ze stomatologiem od razu, gdy zauważysz w jamie ustnej dziecka niepokojące symptomy. Wyrwanie mleczaka to ostateczność. 

Nawet jeśli mleczaki wydają się zdrowe, warto udać się do dentysty na konsultację profilaktycznie. Według zaleceń m.in. Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej pierwsza wizyta powinna odbyć się już w wieku 6–12 miesięcy. To świetne działanie profilaktyczne, a dodatkowo sposób na to, by stomatolog nie kojarzył się maluchowi z bólem. 

Krzywe zęby mleczne – jak z nimi postępować?

Gdy dziecko ma już wszystkie zęby mleczne i cokolwiek w ich ustawieniu Cię niepokoi – warto udać się do ortodonty. Niektóre wady można korygować już u kilkulatków, by obniżyć ryzyko niepoprawnego ułożenia zębów stałych czy wadliwego rozwoju szczęki lub żuchwy. Krzywe zęby mleczne najczęściej leczy się ruchomym aparatem ortodontycznym, który dziecko nosi kilka-kilkanaście godzin na dobę.

Mleczaki. Najczęściej zadawane pytania

Czy zęby mleczne mają korzenie?

Mleczaki, podobnie jak zęby stałe, mają korzenie. Ich budowa trochę się jednak różni. Korzenie mlecznych zębów są cieńsze.

Kiedy wychodzą zęby mleczne?

Czas wyrzynania mlecznych zębów to kwestia indywidualna. Przyjmuje się, że ząbkowanie o czasie ma początek w wieku 5–11 miesięcy i zakończenie w wieku 23–30 miesięcy.

Jak wypadają zęby mleczne?

Mleczaki wypadają w konkretnej kolejności. Zwykle pierwsze są jedynki. Najczęściej wypadanie zębów nie powoduje dolegliwości, bo ząb po rozchwianiu sam usuwa się z dziąsła.

Jak dbać o zęby mleczne u dzieci?

Próchnica zębów mlecznych to powszechny problem, jednak można mu zapobiec dzięki odpowiedniej profilaktyce. Mleczaki trzeba szczotkować dwa razy dziennie, dostosowując szczoteczkę do wieku dziecka. 

Które zęby mleczne są stałe?

Żadne zęby mleczne nie są stałe. Niektóre ze stałych zębów nie mają po prostu swoich odpowiedników w mleczakach (dopiero jako zęby stałe wyrastają przedtrzonowce pierwsze i drugie oraz trzonowce trzecie).

Źródła:

• http://www.jchc.eu/numery/2016_4/201645.pdf
• http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2019/10/ns_2019_02_01_PL.pdf
• https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/jamaustna_zeby/67445,zabkowanie-rozwoj-i-wyrzynanie-zebow-mlecznych
• https://mamaortodonta.pl/czy-krzywe-zeby-mleczne-zwiastuja-problemy-z-uzebieniem-stalym/
• https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/dentobus-mobilny-gabinet-dentystyczny

• Ile dzieci mają zębów i jakie są ich nazwy?
• Zęby trzonowe – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
• Kiedy wypadają mleczaki?
• Jakie są nazwy zębów u człowieka?
• Ząbkowanie – wszystko, co warto wiedzieć o tym, jak pomóc Twojemu dziecku