Wypadanie mleczaków jest kluczowym momentem w rozwoju dziecka, umożliwiającym pojawienie się zębów stałych. Mleczaki, czyli pierwsze zęby dziecka, pełnią istotną rolę w nauce żucia, mówienia oraz w zachowaniu miejsca dla zębów stałych. Proces ten zwykle rozpoczyna się między 6. a 7. rokiem życia, ale może różnić się w zależności od czynników takich jak dieta, genetyka, płeć i czas pojawienia się pierwszych zębów. W artykule omówimy, jakie czynniki wpływają na czas wypadania mleczaków, jakie mogą być nieprawidłowości w tym procesie oraz jak rodzice mogą pomóc dzieciom przejść przez tę zmianę.

Przeczytaj również: Ząbkowanie u niemowląt – objawy i sposoby na bolesne ząbkowanie

Mleczaki – czym są?

Mleczaki, znane również jako zęby mleczne, to pierwszy komplet zębów, który pojawia się u dzieci. Każde dziecko ma ich zazwyczaj 20. 10 w szczęce i 10 w żuchwie. Te tymczasowe zęby pełnią kluczową rolę w rozwoju dziecka, umożliwiając prawidłowe żucie pokarmów, rozwój mowy oraz zachowanie miejsca dla przyszłych zębów stałych. Mleczaki są również ważne dla ogólnego rozwoju szczęki i twarzoczaszki. Ze względu na ich delikatniejszą strukturę i cieńsze szkliwo są bardziej podatne na ataki próchnicy, dlatego niezbędna jest skuteczna regularna higiena jamy ustnej dziecka, odpowiednia dieta oraz regularne wizyty kontrolne u stomatologa dziecięcego. 

Jak dbać o zęby mleczne? 

Zasady higieny zębów mlecznych są takie same, jak dla dorosłych. Należy szczotkować je regularnie, minimum dwa razy dziennie po dwie minuty. Zamiast szczoteczki manualnej dobrym wyborem może być szczoteczka soniczna dla dzieci np. Oclean Kids. Posiada ona wyjątkową główkę z włóknem DuPont wzbogaconym fluorem, który pomaga w remineralizacji szkliwa, zmniejszaniu działania kwasów i hamowaniu rozwoju bakterii w jamie ustnej. Dodatkowo szczoteczka generuje 80 000 ruchów na minutę za sprawą silnika Maglev, posiada praktyczny timer ułatwiający kontrolę czasu mycia, a także wyróżnia się wodoszczelnością, cichą pracą, pięknym designem, oraz łatwą obsługą i niewielkimi, poręcznymi rozmiarami. Należy pamiętać, aby nie przechowywać szczoteczki w wilgotnych kubkach razem ze szczotkami innych domowników, ponieważ stanowi to zagrożenie przenikania patogenów. Zamiast tego, warto używać uchwytów dezynfekujących na szczoteczki (np. uchwytu dezynfekującego UVC Oclean S1), które eliminują nawet 99,9% bakterii, wirusów i grzybów. Oprócz szczotkowania dzieci powinny, tak jak dorośli, dbać o higienę przestrzeni międzyzębowych, wykorzystując w tym celu irygatory oraz nici dentystyczne. Standardem jest też codzienne czyszczenie języka przy pomocy skrobaka. 

Codzienna skuteczna higiena, regularne kontrole u stomatologa dziecięcego, a także, w razie konieczności, wdrożenie leczenia zębów mlecznych to niezbędna podstawa, od której może zależeć kondycja przyszłych zębów stałych.

Kiedy wypadają pierwsze zęby? Kalendarz wypadania zębów mlecznych 

Proces wypadanie mleczaków rozpoczyna się od dolnych pierwszych siekaczy mlecznych, które wypadają między 6. a 7. rokiem życia. W tym samym czasie wypadają też górne pierwsze siekacze mleczne.

Proces wypadania mleczaków kontynuowany jest przez drugie siekacze, zarówno górne, jak i dolne, które wypadają między 7. a 8. rokiem życia. 

Kły mleczne oraz pierwsze trzonowce mleczne wypadają później, zazwyczaj między 9. a 12. rokiem życia. 

Ostatnie, które opuszczają jamę ustną, to drugie trzonowce mleczne. Wypadają one między 10. a 12. rokiem życia. 

Ten naturalny cykl pozwala na stopniowe zastępowanie zębów mlecznych przez stałe, zapewniając prawidłowy rozwój uzębienia.

Wypadanie zębów mlecznych – od czego zależy? 

Moment, w którym wypadają mleczaki, jest zjawiskiem indywidualnym dla każdego dziecka i może być determinowany przez szereg czynników. Do najważniejszych należą:

Stan zębów mlecznych

Dzieci posiadające mleczaki z próchnicą często tracą je szybciej niż dzieci ze zdrowymi zębami. 

Dieta

Bogata w składniki odżywcze dieta wspomaga zdrowy rozwój zębów mlecznych oraz ich naturalne wypadanie.

Genetyka

Historia rodziny może wpływać na czas, kiedy zęby zaczynają wypadać. Jeśli rodzice tracili zęby mleczne wcześnie lub późno, podobny wzorzec może pojawić się u ich dzieci.

Płeć 

Badania wykazują, że dziewczynki często tracą zęby mleczne nieco wcześniej niż chłopcy.

Czas pojawienia się pierwszych zębów

Dzieci, które wcześnie zaczęły ząbkować, mogą również wcześniej zacząć tracić zęby mleczne.

Wypadanie mleczaków – jak wygląda?

Wypadanie zębów mlecznych to stopniowy proces, który może trwać aż do około 12. roku życia dziecka. Zęby zwykle wypadają w podobnej kolejności, w jakiej się pojawiły – najpierw siekacze, potem kły, a na końcu zęby trzonowe. W miarę jak zęby mleczne zaczynają się ruszać i wypadać, pod spodem formują się i rosną zęby stałe, które ostatecznie zajmują ich miejsce.

Kiedy pojawiają się stałe zęby po wypadnięciu mleczaków?

Po wypadnięciu mleczaka, ząb stały zwykle pojawia się w ciągu kilku tygodni, choć czasami może to potrwać dłużej. Warto zauważyć, że zęby stałe rosną bezpośrednio pod mleczakami i stopniowo “popychają” je, co prowadzi do ich wypadnięcia. Proces ten jest naturalny i niezbędny dla prawidłowego rozwoju uzębienia.

Czy wyrywać ruszające się zęby mleczne?

Zazwyczaj zaleca się, aby pozwolić ruszającym się zębom mlecznym wypaść samodzielnie. Przedwczesne wyrywanie może prowadzić do bólu, ryzyka infekcji, a nawet uszkodzenia zębów stałych rozwijających się pod spodem. Jeśli jednak ząb mleczny jest bardzo luźny, a dziecko odczuwa dyskomfort, to warto udać się do stomatologa, który oceni sytuację i w razie potrzeby podejmie odpowiednie działanie. 

Nieprawidłowości w wypadaniu mleczaków

Nieprawidłowości w procesie wypadania zębów mlecznych mogą wzbudzać niepokój i wymagają konsultacji ze specjalistą. Do najczęstszych należą:

• Zbyt szybkie wypadanie, przed 5. rokiem życia: może to być oznaka problemów zdrowotnych, takich jak choroby dziąseł, cukrzyca czy łuszczyca. Wczesne wypadanie zębów mlecznych może również wynikać z urazów lub wypadków.
• Opóźnione wypadanie, po 8. roku życia: często wiąże się z niedoborami żywieniowymi, takimi jak brak witaminy D, problemami z tarczycą czy mukowiscydozą. Może to również sugerować nieprawidłowości w rozwoju szczęki lub brak zawiązków zębów stałych.

Rodzice powinni obserwować proces wypadania zębów mlecznych u swoich dzieci i w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości skonsultować się ze stomatologiem dziecięcym. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych problemów i zapewnienie odpowiedniego leczenia. Prawidłowa opieka stomatologiczna w dzieciństwie jest kluczowa dla zdrowia jamy ustnej w przyszłości.

Źródła:

1. https://www.dr-gajda.pl/kiedy-wypadaja-zeby-mleczne/ [dostęp: 15.02.2024]
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C4%99by_mleczne [dostęp: 15.02.2024]
3. https://ziombki.pl/zeby-mleczne-wszystko-co-musisz-wiedziec-o-mleczakach/ [dostęp: 15.02.2024]

• Zęby mleczne od A do Z – wszystko, co warto wiedzieć o mleczakach
• Ile dzieci mają zębów i jakie są ich nazwy?
• Zęby trzonowe – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
• Lapisowanie zębów – czym jest i kiedy warto je stosować?
• Ząbkowanie – wszystko, co warto wiedzieć o tym, jak pomóc Twojemu dziecku