Afty, te małe, ale nad wyraz bolesne owrzodzenia jamy ustnej, potrafią znacząco utrudnić codzienne życie. Pojawiają się niespodziewanie i często z niewiadomych przyczyn, prowokując dyskomfort podczas jedzenia, picia, a nawet mówienia. Wiele osób zastanawia się, co na afty? Czy istnieją domowe sposoby na afty, które mogą przynieść ulgę? Odpowiedź brzmi: tak! Choć nie każda metoda działa dla wszystkich, istnieje szereg sprawdzonych rozwiązań, które można wypróbować w zaciszu własnego domu.

Przeczytaj również: Urazy w jamie ustnej – jakie są najpopularniejsze i jak im zapobiegać?

Czym są afty i skąd się biorą?

Afty, choć niezwykle dokuczliwe, to dość powszechne schorzenie jamy ustnej, które dotyka osoby w każdym wieku. Występowanie aft nawracających w populacji waha się w granicach 17–50%, z nieznaczną przewagą wśród kobiet. Wywoływane są różnymi czynnikami – często trudnymi do jednoznacznego zidentyfikowania. Oto kilka najczęstszych przyczyn pojawiania się aft:

1. Czynniki genetyczne – skłonność do występowania aft czasem jest dziedziczna. Jeśli w Twojej rodzinie często występują problemy z aftami, istnieje szansa, że i Ty będziesz miał z nimi do czynienia.
2. Nieprawidłowy poziom pH – nieprawidłowe, czyli zbyt niskie pH (zakwaszenie), sprzyja namnażaniu się bakterii i grzybów, co prowadzi do różnych problemów zdrowotnych, w tym powstawania aft. Zakwaszenie środowiska jamy ustnej może być spowodowane nieprawidłową jej higieną np. niedokładnym myciem. Idealnym rozwiązaniem w tym przypadku może być szczoteczka soniczna Oclean X Pro Digital, która po każdym myciu dokładnie sprawdzi Twój sposób szczotkowania i pokaże na ekranie pominięte obszary, które możesz natychmiast doczyścić za pomocą 1 przycisku.
3. Stres i napięcie emocjonalne – długotrwały stres jest jednym z głównych sprawców wielu problemów ze zdrowiem, w tym pojawiania się aft. Wysokie napięcie emocjonalne może osłabić nasz układ odpornościowy, co ułatwia pojawianie się owrzodzeń.
4. Nieodpowiednia dieta – braki w diecie, szczególnie niedobór witamin z grupy B, żelaza, cynku i kwasu foliowego, mogą przyczynić się do powstawania aft. Ponadto, pewne produkty, jak czekolada, kawa, orzechy, truskawki, jaja, sery, czy kwaśne warzywa i owoce, mogą wywołać afty u niektórych osób.
5. Urazy mechaniczne – niewielkie urazy błony śluzowej jamy ustnej, takie jak przypadkowe ugryzienie się w policzek, zbyt energiczne szczotkowanie zębów czy uszkodzenia spowodowane aparatem ortodontycznym lub protezą, mogą prowadzić do pojawienia się aft.
6. Hormonalne zmiany w organizmie – zmiany hormonalne, takie jak te zachodzące podczas menstruacji, ciąży, menopauzy, czy nawet ze względu na stosowanie hormonalnej antykoncepcji, mogą przyczyniać się do powstawania aft.
7. Czynniki immunologiczne – niektóre afty mogą być wynikiem autoimmunologicznej reakcji organizmu, kiedy to układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki jamy ustnej, myląc je z patogenami.
8. Czynniki bakteryjne i wirusowe – choć afty nie są spowodowane przez infekcję wirusową, pewne wirusy i bakterie mogą przyczyniać się do ich rozwoju lub pogarszać stan istniejących owrzodzeń.
9. Leki – pewne leki, w tym niektóre antybiotyki lub leki stosowane w leczeniu hipertensji, powodują skutki uboczne w postaci aft.

Czy można wyciskać albo przekłuwać afty?

W obliczu dyskomfortu czy bólu wywołanego przez afty, wiele osób może zastanawiać się, czy aktywne ich usunięcie, na przykład przez wyciskanie lub przekłuwanie, przyniesie ulgę. Jednak jest to działanie, którego zdecydowanie należy unikać. Dlaczego?

1. Ryzyko infekcji – głównym powodem, dla którego nie powinno się wyciskać ani przekłuwać aft, jest bardzo wysokie ryzyko wtórnej infekcji. Skóra i błona śluzowa są naturalną barierą ochronną przed bakteriami. Przekłucie aft może otworzyć drogę do wnętrza organizmu dla różnych patogenów obecnych w jamie ustnej, a to tylko prowadzi do poważniejszych infekcji.
2. Zaostrzenie bólu – manipulacja aftą, zwłaszcza jej wyciskanie lub przekłuwanie, może prowadzić do dalszego podrażnienia, zwiększając ból i dyskomfort. To mechanizm obronny organizmu, który sygnalizuje, że dana część ciała wymaga pozostawienia w spokoju, aby mogła się spokojnie leczyć.
3. Opóźnienie procesu gojenia – afty są częścią naturalnej reakcji organizmu na pewne czynniki i stanowią element procesu gojenia. Ich uszkodzenie może zakłócić ten proces i spowodować, że gojenie się przedłuży, a objawy będą odczuwane przez dłuższy czas.
4. Potencjalne powikłania – w skrajnych przypadkach, nieumiejętne przekłuwanie aft, zwłaszcza w domowych warunkach, może prowadzić do powikłań, takich jak rozprzestrzenianie się infekcji na inne części jamy ustnej czy nawet całego organizmu. 
5. Powstawanie blizn – w niektórych przypadkach wyciskanie aft może prowadzić do tworzenia się trwałych blizn na delikatnej tkance w jamie ustnej.

Rozumiejąc, jak ważne pozwolenie organizmowi na naturalne leczenie, kluczowe jest szukanie sposobów łagodzenia objawów, a nie próby siłowego usunięcia owrzodzeń. 

Jak pozbyć się afty? Domowe sposoby na afty w jamie ustnej

Jaki jest sposób na afty? Jak wyleczyć aftę? Co najlepsze na afty? A co jest dobre na aftę na wardze? O to często pytamy w aptece, ale przecież istnieje kilka domowych metod na złagodzenie bólu i przyspieszenie procesu gojenia:

1. Płukanki z wodą solną lub sodową – zarówno sól, jak i soda oczyszczona mają właściwości antyseptyczne, dzięki czemu mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny i ból. Dodatkowo do codziennej higieny jamy ustnej warto wykorzystywać irygator. Urządzenie od marki Oclean pozwala na dokładne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych i linii dziąseł, a jego zbiornik można napełnić nie tylko wodą, ale również płukanką. Ważne jest, aby unikać płukanek zawierających alkohol, ponieważ mogą one dodatkowo podrażniać zainfekowane obszary jamy ustnej.
2. Miód – nakładanie miodu bezpośrednio na afty łagodzi ból. To za sprawą jego właściwości antybakteryjnych i przeciwzapalnych. Ponadto miód tworzy ochronną warstwę, która przyspiesza proces gojenia.
3. Mleko kokosowe – afty można także płukać mlekiem kokosowym, które jest łagodne i pomaga w uśmierzaniu bólu. Jego tłuszcze i oleje także wspomagają gojenie.
4. Kamfora i gliceryna – mieszanka kamfory i gliceryny daje ulgę w bólu i znieczuleniu. Ta kombinacja jest dostępna w niektórych aptekach lub można ją przygotować w domu, mieszając równe części składników i nakładając na aftę.
5. Olejek z drzewa herbacianego – działa jako naturalny antyseptyk, pomagając zapobiegać infekcjom i łagodzić ból. Należy delikatnie aplikować go bezpośrednio na afty za pomocą wacika, ale z uwagą, aby nie połykać olejku.
6. Witamina E – jeśli masz dostęp do kapsułek witaminy E, możesz przekłuć kapsułkę i delikatnie wsmarować olej bezpośrednio w aftę. Witamina E pomaga w regeneracji uszkodzonych tkanek.
7. Lód – ten prosty sposób działa jako tymczasowe znieczulenie, łagodząc ból i obrzęk. Ssanie kostki lodu lub przykładanie jej do aft również pomoże zmniejszyć stan zapalny.
8. Jogurt naturalny – jedzenie jogurtu naturalnego z żywymi kulturami bakterii pomaga przyspieszyć proces gojenia.

Jeśli zmagasz się z aftą na języku, aftą na dziąśle, czy aftą na podniebieniu, możesz zastosować te same metody. Warto jednak pamiętać, że te miejsca mogą być bardziej wrażliwe. Afty na języku czy afta na policzku wymagają delikatności, aby nie pogorszyć stanu owrzodzenia.

Chociaż wiele osób zastanawia się, jak pozbyć się afty w jeden dzień, ważne jest, aby pamiętać, że naturalny proces gojenia wymaga czasu. Stosowanie powyższych domowych sposobów może znacząco przyspieszyć ulgę w bólu i dyskomforcie, co jest kluczowe, zwłaszcza gdy szukamy sposobu na afty w tak trudnych miejscach jak afta na migdałach czy afta w gardle.

Domowe sposoby na afty w gardle

Co jest dobre na afty w gardle, które mogą być szczególnie dokuczliwe ze względu na lokalizację i utrudniają jedzenie, picie, a nawet mówienie? Oto kilka sprawdzonych metod:

1. Płukanki solne – prosta, ale skuteczna metoda polega na płukaniu gardła roztworem soli. Sól ma właściwości antyseptyczne i pomaga w usuwaniu bakterii, zmniejszając ryzyko infekcji. Wystarczy rozpuścić pół łyżeczki soli w szklance ciepłej wody i płukać gardło kilka razy dziennie.
2. Herbata z rumianku – rumianek od dawna jest stosowany w leczeniu różnych dolegliwości ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i uspokajające. Napar z suszonych kwiatów rumianku jest często używany jako płukanka do gardła.
3. Woda z cytryną – owoc zawiera witaminę C, która pomaga w walce z infekcjami, a także działa odkażająco. Płukanie gardła wodą z cytryną ułatwia oczyszczenie obszaru dotkniętego aftą. Należy jednak zachować ostrożność, ponieważ dla niektórych osób kwas cytrynowy może podrażniać aftę.

Pamiętaj – jeśli chodzi o bardziej nietypowe przypadki niż afta na wardze (może to być na przykład afta na migdale, czy afty na gardle) ważne jest, aby zachować ostrożność. Płukanki mogą być szczególnie pomocne, ponieważ dotrą do miejsc, których trudno dotknąć bezpośrednio. Jednak w przypadku aft na migdałach i aft w gardle, jeśli domowe sposoby nie przynoszą ulgi, zalecana jest wizyta u lekarza, aby wykluczyć poważniejsze problemy zdrowotne.

Zamiast leczyć – zapobiegaj. Dlaczego tak ważna jest prawidłowa higiena jamy ustnej?

Prawidłowa pielęgnacja jamy ustnej to nie tylko dbałość o zęby, ale także o to, aby nie powstawały w niej afty. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że na powierzchni języka gromadzą się bakterie i resztki jedzenia, co może prowadzić do stanów zapalnych oraz zaburzeń równowagi pH, sprzyjając rozwijaniu się aft. Dlatego tak ważne jest regularne i prawidłowe czyszczenie języka.

1. Używaj irygatora ze skrobakiem – irygatory do zębów Oclean mają wbudowany skrobak do języka, który pomaga w skutecznym usuwaniu bakterii. Używanie go eliminuje ryzyko wprowadzenia bakterii głębiej w tkanki, co może mieć miejsce przy oczyszczaniu języka zwykłą szczoteczką ruchami posuwisto-zwrotnymi. Skrobak zaprojektowany specjalnie do pielęgnacji języka pozwala na delikatne, ale skuteczne usunięcie nalotu bakteryjnego.
2. Dokładnie oczyszczaj dziąsła – dziąsła są często pomijane podczas codziennej higieny, a przecież to prawdziwa brama dla bakterii, które przenikają do krwiobiegu i powodują stany zapalne. Regularne używanie irygatora pomaga w utrzymaniu zdrowia dziąseł, usuwając resztki jedzenia i bakterie z trudno dostępnych miejsc.
3. Dezynfekuj szczoteczkę do zębów – bakterie i patogeny mogą gromadzić się na szczoteczkach do zębów, stając się źródłem kolejnych infekcji. Oclean oferuje specjalne uchwyty dezynfekujące do szczoteczek (sanitizery), wykorzystujące światło UVC do pozbycia się nawet 99,9% bakterii, wirusów i grzybów. Dzięki temu urządzeniu szczoteczka do zębów będzie higienicznie czysta, a Ty zapobiegniesz chorobom dziąseł, próchnicy i aftom.

Podsumowanie

Afty mogą być niezwykle dokuczliwe i wpływać na jakość życia. Chociaż istnieje wiele domowych sposobów na złagodzenie ich objawów, kluczowe znaczenie ma zapobieganie i utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej. 

Pamiętaj, że regularne wizyty u dentysty, prawidłowa dieta, unikanie stresu i utrzymanie jamy ustnej w czystości za pomocą wysokiej jakości produktów do higieny mogą znacząco zmniejszyć częstość występowania aft.

Źródła:

Afty nawracające – diagnostyka, różnicowanie i leczenie [dostęp: 20.10.2023]

https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/afty-nawracajace-diagnostyka-roznicowanie-i-leczenie

• Czyścik do języka czy irygator dentystyczny – zobacz, co sprawdza się lepiej
• Krosty na języku – co mogą oznaczać i jak się ich pozbyć
• Jak stres wpływa na stan zdrowia jamy ustnej?
• Zapalenie okostnej – czym jest, z czym się wiąże i jak je wyleczyć?
• Swędzenie zębów, dziąseł i podniebienia. Co kryje się za tym nietypowym objawem?