Jedynki, dwójki, trójki… Tak potocznie mówi się w Polsce o zębach. Nie jest to jednak fachowy, międzynarodowy sposób numeracji. Specjaliści z całego świata posługują się systemami uniwersalnymi, które pomagają im doskonale się zrozumieć. Sprawdź, jaki format oznaczania poszczególnych zębów jest aktualnie rekomendowany przez WHO i zgodny z normą ISO-3950!
Numeracja zębów człowieka – czemu jej potrzebujemy?
Osoby zawodowo zajmujące się zębami to spora grupa: od dentystów, przez techników dentystycznych, aż po higienistki stomatologiczne. Ci specjaliści pracują w gabinetach w różnych krajach, często jednak konsultują się między sobą (np. w trudnych przypadkach). Nierzadko to sami pacjenci przeprowadzają się do innego kraju, gdzie leczenie jest kontynuowane.
Z tego powodu pracownicy zawodów dentystycznych potrzebowali uniwersalnych zasad i systemów, które pomogą im się porozumieć, nawet jeśli mówią w różnych językach. Systemy numeracji powstały w celu ujednolicenia zapisów m.in. w dokumentacji medycznej pacjentów czy artykułach naukowych. To korzystne zarówno dla stomatologów oraz innych pracowników tego sektora, jak i pacjentów.
System Viohla – najczęściej używany model przy numeracji zębów
Wśród różnych systemów numeracji zębów znajdują się m.in. łaciński (zęby opisane np. M3 M2 M1), Haderupa (zęby opisane np. 8+ 7+ 6+), Zsigmondy’ego (zęby opisane np. 8 7 6 z dodatkowymi kątami graficznymi).
Obecnie za system uniwersalny, przyjęty przez Komisję FDI i zalecany przez WHO, jest system Viohla. To dlatego, że jest prosty do zrozumienia oraz odczytania w mowie i piśmie, a jednocześnie łatwy do zapisania cyfrowo. Ponadto opiera się na cyfrach arabskich. Na czym dokładniej polega?
Podobnie jak wiele innych systemów numeracji zębów – także system Viohla dzieli uzębienie na łuki, a później na ćwiartki: górną lewą, górną prawą, dolną lewą i dolną prawą. Każda z nich ma swój własny numer, w sumie numerami oznacza się 8 ćwiartek (4 dla uzębienia stałego i 4 dla mlecznego). Dodatkowo każdy poszczególny ząb ma nadany osobny numer.
To oznacza, że ząb ma unikalne oznaczenie i jest opisany dwiema cyframi:
- cyfra pierwsza (1–4 dla zębów stałych, 5–8 dla zębów mlecznych) – oznacza ćwiartkę;
- cyfra druga (1–5 dla zębów mlecznych, 1–8 dla zębów stałych) – oznacza ząb.
Ważny jest również sposób czytania, np. „jeden-dwa” zamiast „dwanaście”.
Chcesz jak najlepiej zadbać o higienę swojej jamy ustnej i jednocześnie piękny uśmiech? Sprawdź, jaka szczoteczka soniczna będzie idealna dla ciebie!
Numeracja zębów stałych
Jak dokładnie oznacza się poszczególne zęby stałe? Ćwiartki są określane cyframi 1–4, a zęby cyframi 1–8.
Łuk górny:
- 11 – prawa górna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 12 – prawa górna dwójka (siekacz boczny);
- 13 – prawa górna trójka (kieł);
- 14 – prawa górna czwórka (przedtrzonowiec pierwszy);
- 15 – prawa górna piątka (przedtrzonowiec drugi);
- 16 – prawa górna szóstka (trzonowiec pierwszy);
- 17 – prawa górna siódemka (trzonowiec drugi);
- 18 – prawa górna ósemka (trzonowiec trzeci);
- 21 – lewa górna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 22 – lewa górna dwójka (siekacz boczny);
- 23 – lewa górna trójka (kieł);
- 24 – lewa górna czwórka (przedtrzonowiec pierwszy);
- 25 – lewa górna piątka (przedtrzonowiec drugi);
- 26 – lewa górna szóstka (trzonowiec pierwszy);
- 27 – lewa górna siódemka (trzonowiec drugi);
- 28 – lewa górna ósemka (trzonowiec trzeci).
Łuk dolny:
- 31 – lewa dolna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 32 – lewa dolna dwójka (siekacz boczny);
- 33 – lewa dolna trójka (kieł);
- 34 – lewa dolna czwórka (przedtrzonowiec pierwszy);
- 35 – lewa dolna piątka (przedtrzonowiec drugi);
- 36 – lewa dolna szóstka (trzonowiec pierwszy);
- 37 – lewa dolna siódemka (trzonowiec drugi);
- 38 – lewa dolna ósemka (trzonowiec trzeci);
- 41 – prawa dolna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 42 – prawa dolna dwójka (siekacz boczny);
- 43 – prawa dolna trójka (kieł);
- 44 – prawa dolna czwórka (przedtrzonowiec pierwszy);
- 45 – prawa dolna piątka (przedtrzonowiec drugi);
- 46 – prawa dolna szóstka (trzonowiec pierwszy);
- 47 – prawa dolna siódemka (trzonowiec drugi);
- 48 – prawa dolna ósemka (trzonowiec trzeci).
Numeracja zębów mlecznych
Zębów mlecznych jest mniej, więc dla rozróżnienia ze stałymi 4 ćwiartki są oznaczone cyframi 5–8. Zęby opisuje się natomiast tak samo (ale numeracja kończy się na 5).
Łuk górny:
- 51 – prawa górna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 52 – prawa górna dwójka (siekacz boczny);
- 53 – prawa górna trójka (kieł);
- 54 – prawa górna czwórka (trzonowiec pierwszy);
- 55 – prawa górna piątka (trzonowiec drugi);
- 61 – lewa górna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 62 – lewa górna dwójka (siekacz boczny);
- 63 – lewa górna trójka (kieł);
- 64 – lewa górna czwórka (trzonowiec pierwszy);
- 65 – lewa górna piątka (trzonowiec drugi).
Łuk dolny:
- 71 – lewa dolna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 72 – lewa dolna dwójka (siekacz boczny);
- 73 – lewa dolna trójka (kieł);
- 74 – lewa dolna czwórka (trzonowiec pierwszy);
- 75 – lewa dolna piątka (trzonowiec drugi);
- 81 – prawa dolna jedynka (siekacz przyśrodkowy);
- 82 – prawa dolna dwójka (siekacz boczny);
- 83 – prawa dolna trójka (kieł);
- 84 – prawa dolna czwórka (trzonowiec pierwszy);
- 85 – prawa dolna piątka (trzonowiec drugi).
Numeracja zębów w jamie ustnej – ile zębów ma człowiek?
Dorosły człowiek o pełnym stałym uzębieniu ma od 28 do 32 zębów, czyli 14–16 w każdym łuku (w zależności od tego, czy w jamie ustnej znajdują się ósemki). Uzębienie mleczne składa się z kolei z 20 zębów – u dzieci nie ma w ogóle zębów przedtrzonowych i trzonowców trzecich.
Źródła:
- https://pshs.pl/przydatne-sciagi/systemy-oznaczania-zebow
- http://www.nfz-gdansk.pl/uploads/files/swiadczeniodawcy/umowy/2006/07-stm-20061221-znakowanie-jamy.pdf
